Alt ekstremite deformiteleri; bacak, diz, ayak bileği ve ayakta gelişen şekil bozukluklarıdır. Bu deformiteler doğuştan olabileceği gibi travma, enfeksiyon, metabolik hastalıklar veya yanlış kaynamış kırıklar gibi nedenlerle sonradan da gelişebilir. Erken tanı ve uygun tedavi ile hem estetik hem de fonksiyonel sonuçlar elde edilebilir.

Yaygın Alt Ekstremite Deformiteleri

• Genu Varum (Çarpık Bacak): Dizlerin dışa doğru açıldığı, yay şeklinde bacak görünümüdür.
• Genu Valgum (X Bacak): Dizlerin içe doğru yaklaştığı, ayak bileklerinin ayrık kaldığı durumdur.
• Ayak Deformiteleri: Pes planus (düz tabanlık), pes cavus (yüksek kavisli ayak), halluks valgus (başparmak eğriliği) gibi yapısal bozukluklardır.
• Uzunluk Farkı: Bacaklar arasında 1 cm’den fazla uzunluk farkı varsa yürüyüş bozukluklarına ve ağrılara yol açabilir.

Tedavi Yöntemleri

1. Konservatif (Cerrahi Dışı) Tedaviler

• Ortez ve tabanlık kullanımı: Özellikle çocukluk çağında hafif deformitelerde tercih edilir.
• Fizik tedavi ve egzersiz: Kas dengesizliklerini düzeltmek ve postürü iyileştirmek için uygulanır.
• Ayakkabı modifikasyonları: Destekleyici ortopedik ayakkabılar veya topuk yükselticileri kullanılabilir.

2. Cerrahi Tedaviler

Cerrahi yöntemler daha ileri düzey deformitelerde uygulanır. Tedavi, deformitenin türüne, şiddetine ve hastanın yaşına göre planlanır:

• Osteotomi: Kemiğin kesilerek yeniden hizalanmasıdır. Genellikle diz çevresi deformitelerde kullanılır.
• Bacak uzatma (Limb lengthening): Ilizarov yöntemi gibi tekniklerle kısa bacak uzatılabilir.
• Plak/vida ile düzeltme: Büyüme çağındaki çocuklarda kıkırdak plakları yönlendirerek deformiteyi zamanla düzeltme tekniğidir (Guided growth).
• Ayak cerrahisi: Halluks valgus, düz tabanlık gibi ayak deformitelerinde yumuşak doku veya kemik düzeltmeleri yapılabilir.

İyileşme ve Rehabilitasyon

Cerrahi sonrası rehabilitasyon süreci tedavinin başarısı için kritiktir. Fizyoterapi, yürüme eğitimi, denge ve kas gücü çalışmaları ile desteklenir. İyileşme süreci deformitenin şiddetine göre birkaç haftadan birkaç aya kadar sürebilir.

Sonuç

Alt ekstremite deformiteleri hem fonksiyonel sorunlara hem de estetik kaygılara yol açabilir. Ancak modern ortopedi teknikleri sayesinde bu tür bozukluklar büyük oranda düzeltilebilmekte, hastaların yaşam kalitesi artırılabilmektedir. Doğru tanı, zamanında müdahale ve kişiye özel tedavi planı başarıda en önemli faktörlerdir.