Gonartroz, halk arasında diz kireçlenmesi olarak bilinen, diz eklemindeki kıkırdak dokunun zamanla aşınması ve bozulmasıyla karakterize **dejeneratif eklem hastalığıdır**. En sık görülen eklem hastalıklarından biridir ve özellikle orta yaş ve üzerindeki bireylerde yaygındır.

Nedenleri

Gonartrozun oluşmasına neden olan başlıca faktörler şunlardır:

• İleri yaş (kıkırdak yapısının zamanla bozulması)
• Fazla kilo (ekleme binen yükün artması)
• Daha önce geçirilmiş diz travmaları veya ameliyatları
• Doğuştan gelen diz yapısal bozuklukları
• Aşırı kullanım (sporcularda, ağır iş yapanlarda)

Belirtiler

• Diz ağrısı, özellikle merdiven çıkarken veya uzun süre ayakta kalınca
• Dizde sertlik, sabahları veya uzun süre oturduktan sonra ilk hareketlerde zorlanma
• Hareketle gelen kıtırtı sesleri
• Şişlik ve zamanla hareket kısıtlılığı
• İleri vakalarda bacaklarda şekil bozukluğu (O veya X bacak görünümü)

Tanı

Tanı, hastanın şikayetleri, fizik muayene bulguları ve diz grafisi (röntgen) ile konur. Gerekirse manyetik rezonans (MR) ile kıkırdak yapısı daha detaylı değerlendirilebilir.

Tedavi

Gonartroz tedavisi hastalığın evresine göre planlanır:

• İlaç Tedavisi: Ağrı kesiciler, anti-enflamatuar ilaçlar ve kıkırdak destekleyici takviyeler (glukozamin, kondroitin vb.)
• Fizik Tedavi: Kas gücünü artırmaya ve eklem hareketliliğini korumaya yönelik egzersizler ve fizik tedavi uygulamaları
• Enjeksiyonlar: Diz içine yapılan hyaluronik asit, PRP (platelet rich plasma) veya kortizon enjeksiyonları ağrının azaltılmasına yardımcı olabilir
• Kilo kontrolü: Fazla kilonun azaltılması diz üzerindeki yükü büyük ölçüde hafifletir
• Cerrahi Tedavi: İleri vakalarda diz protezi ameliyatı (total diz artroplastisi) kalıcı çözüm sağlayabilir

Yaşam Kalitesine Etkisi

Gonartroz, zamanında ve uygun şekilde tedavi edilmediğinde günlük aktiviteleri kısıtlayabilir ve yaşam kalitesini ciddi şekilde düşürebilir. Ancak erken dönemde alınacak önlemlerle ilerlemesi yavaşlatılabilir ve ağrı kontrol altına alınabilir.

Diz ağrınız varsa veya yürümede zorlanıyorsanız bir ortopedi uzmanına başvurarak muayene olmanız önerilir.